تغییرات شاخصهای جریان و فرسایش‌پذیری شیاری تحت تأثیر شدت باران در خاک مارنی
نویسندگان
چکیده مقاله:
فرسایش شیاری که در نتیجه تمرکز رواناب بر شیب به وجود می‌آید، یکی از انواع مهم فرسایش خاک در دامنه‌ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک با پوشش گیاهی ضعیف است. به همین دلیل، شناخت عوامل مؤثر بر آن از اولویت بالایی برخوردار است. فرسایش‌پذیری شیاری بیان‌گر سهولت جدا شدن ذرات خاک و انتقال آن‌ها توسط نیروی برشی آب در شیار است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر شدت باران بر تنش برشی جریان (t) و فرسایش‌پذیری شیاری (Kr) در خاک مارنی انجام گرفت. آزمایش در 10 شدت باران از 10 تا 100 میلیمتر بر ساعت با مدت ثابت یک ساعت با سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی انجام گرفت. نمونه‌های خاک مارنی از منطقه نیمه‌خشک غرب زنجان برداشت گردید و در فلومی به طول 4 متر و عرض 9/0 متر ریخته شد. فرسایش شیاری در سه شیار دست‌ساز تحت شرایط آزمایشگاهی بر اساس مدل WEPP مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فرسایش‌پذیری شیاری در کنار شاخصهای جریان شامل سرعت، دبی، غلظت و تنش برشی تحت تأثیر شدت باران قرار دارد (001/0p<). شدت باران 30 میلیمتر بر ساعت به عنوان شدت باران آستانه برای شروع تنش برشی ( N.m-23-10×37/2) و ایجاد فرسایش شیاری (kg.N-1.s-1 018/0) بود. با افزایش شدت بارندگی، فرسایش‌پذیری شیاری افزایش یافت (01/0>p و 92/0R2=). این نتیجه به دلیل افزایش ضربه قطرات باران و تخریب بیشتر ساختمان خاک بود که تولید بیشتر جریان متمرکز در شیارها را به دنبال داشت. برخلاف سایر شاخصهای جریان، تنش برشی و غلظت جریان از روند ثابتی همگام با افزایش شدت باران پیروی نکردند. از بین شاخصهای جریان، سرعت جریان عاملی مهم در تبیین الگوی تغییرات فرسایش‌پذیری شیاری تحت شدتهای باران بود به طوری که رابطهای قوی بین آن دو مشاهده شد (001/0>p و 99/0= R2). به طور کلی این پژوهش نشان می‌دهد که شدت بارندگی عاملی مهم در تغییر شاخصهای جریان و فرسایش‌پذیری شیاری در خاک مارنی است.
منابع مشابه
تغییرات زمانی تولید جریان و فرسایش شیاری در خاک مارنی تحت شدتهای مختلف باران
سابقه و هدف: فرسایش شیاری، یکی از عوامل اصلی هدررفت خاک در سازندهای مارنی است. این سازندها بسیار حساس به فرآیندهای فرسایش آبی بوده و گستره نسبتاً بزرگی را در برخی حوزه‌های آبخیز مناطق خشک و نیمه‌خشک دربرمی‌گیرد. فرسایش شیاری به عنوان پدیده‌ای فعال در این سازندها بوده و به طور زمانی طی سال، از رخ‌دادی به رخداد دیگر یا طی یک رخداد بارندگی تغییر می‌کند. تغییرات زمانی فرسایش شیاری طی یک رخداد بار...
متن کاملتخریب فیزیکی و ظرفیت جدا شدن ذره از شیار تحت تأثیر شدت و ضربه قطرات باران در خاک مارنی
Rill erosion is the first step in soil erosion process in the hillslopes, particularly in arid and semiarid regions. This study was conducted to investigate the role of rainfall intensity and raindrop impact on the physical properties of soils and particle detachment capacity (Dc) in a marl soil. Marl soil samples were filled into the flumes with 4 m long and 0.9 m wide and exposed to simulated...
متن کاملکارایی پلی‌وینیل‌استات در کاهش رواناب و رسوب در خاک مارنی تحت تأثیر رخدادهای یکسان باران
پلیمرها نهاده‌های مناسبی برای پیشگیری از رواناب و هدررفت خاک هستند. این تحقیق به منظور بررسی کارایی پلی‌وینیل‌استات در کاهش رواناب و رسوب در یک خاک مارنی در شرایط آزمایشگاهی انجام گرفت. برای این منظور پنج سطح پلی‌وینیل‌استات شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار در سه تکرار به سطح خاک مارنی داخل فلوم‌ها پاشیده شد و تحت پنج رخداد باران شبیه‌سازی شده با شدت ثابت 40 میلیمتر بر ساعت و مدت ...
متن کاملبررسی تغییرات زمانی فرسایش شیاری در خاک حساس به فرسایش تحت باران‌های با شدت متفاوت
فرسایش شیاری، یکی از عوامل اصلی هدررفت خاک در سازندهای مارنی است. این سازندها بسیار حساس به فرآیندهای فرسایش آبی بوده و گستره نسبتاً بزرگی را در برخی حوزه‌های آبخیز مناطق خشک و نیمه‌خشک دربر می‌گیرد. اطلاعات در مورد تغییرات زمانی فرسایش شیاری طی یک رخداد بارندگی و تأثیر ویژگی‌های جریان بر آن می‌تواند در شناخت فرآیند فرسایش شیاری در دامنه‌ها کمک نماید. از این رو، این پژوهش با هدف بررسی تغییرات ز...
متن کاملکارایی پلی وینیل استات در کاهش رواناب و رسوب در خاک مارنی تحت تأثیر رخدادهای یکسان باران
پلیمرها نهاده های مناسبی برای پیشگیری از رواناب و هدررفت خاک هستند. این تحقیق به منظور بررسی کارایی پلی وینیل استات در کاهش رواناب و رسوب در یک خاک مارنی در شرایط آزمایشگاهی انجام گرفت. برای این منظور پنج سطح پلی وینیل استات شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار در سه تکرار به سطح خاک مارنی داخل فلوم ها پاشیده شد و تحت پنج رخداد باران شبیه سازی شده با شدت ثابت 40 میلی متر بر ساعت و مدت ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 12 شماره 40
صفحات 11- 22
تاریخ انتشار 2018-04
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023